جاذبه های گردشگری و دیدنی های جهان

در اوایل قرن سیزدهم صومعه نوراوانک مرکز مذهبی “سیونیک” و آرامگاه خاندان حاکومتی اوربلیان بوده است. در نیمه دوم قرن سیزده “سیرانس” معمار و در اوایل قرن چهاردهم “مومیک” – نقاش مینیاتوریست ،مجسمه‌ساز و معمار معروف – در اینجا کار کرده‌اند. کلیسای اصلی یعنی کلیسای “کاراپت مقدس” در محوطه صومعه قرار دارد که این صومعه با باروهایی احاطه شده است. ایوان از طرف غرب و مقبره سمبات حاکم از سمت شمال به کلیسا الحاق شده است. کلیسا و مقبره دو طبقه است. بقایای ساختمانهایی جداگانه در قسمت غربی و دو کلیسای کوچک ساخته شده از سنگهای زمخت و دیوارهای اصلی ساختمانهای دیگر در شرق محوطه محصور محفوظ مانده‌اند. در سالهای ۱۲۱۶-۱۲۲۳ میلادی کلیسای اصلی این مجموعه یعنی کلیسای “کاراپت مقدس” توسط “لیپاریت اوربلیان” حاکم منطقه بنا شده است. آن سازه‌ای گنبددار است که از داخل دارای چهار بازو بوده و در چهار گوشه‌اش نمازخانه‌هایی دو طبقه دارد. تنها ورودی آن از سمت غرب بوده و به سمت ایوان مجاور باز میشد. این ایوان آرامگاه رهبران صومعه و خاندان اوربلیان بوده است. احتمالا این ایوان بلافاصله بعد از اتمام کلیسا ساخته شده است. در سال ۱۲۶۱ میلادی ایوان به ابتکار سمبات اوربلیان و بدست “سیرانس” معمار بازسازی شده است. بعدها در سال ۱۳۲۱ میلادی در پی زلزله مجددا آسیب دیده است. به احتمال زیاد، بازسازی توسط “مومیک” انجام گرفته که به تازگی ساخت کلیسای “آرنی” را تمام کرده بود. کلیسای “گریگور مقدس” که مقبره مسقف سمبات است، در طول دیوار شمالی کلیسای اصلی امتداد دارد آن در سال ۱۲۷۵ میلادی توسط سیرانس معمار بنا شده است.

کلیسای دو طبقه “مریم مقدس” (سال ۱۳۳۹ میلادی) که آرامگاه “بورتِل” است ، از نظر فضایی در این مجموعه غالب است. بر روی مقبره طبقه اول که بصورت نیمه زیرزمین بوده و دارای زیر بنای مستطیل شکل است، شبستان صلیبی شکل طبقه دوم قرار دارد و پلکانهای که در داخل دیوار کار گذاشته شده، به آنجا راه دارد. این اثر که در چهارگوشه خود نمازخانه‌هایی دارد، در بالا به سازه‌ای گرد ختم می‌شود. که به ستونهایی آراسته شده است. بخصوص تصاویر کنده‌کاری شده موجود بر سردر طبقه آرامگاه (تصاویر مریم مقدس و فرشتگان)،آثار قبلی استاد “مومیک” که در سالهای قبلی خلق شده بودند از جمله نقش برجسته‌های سنگهای پیشانی ورودی‌های ایوان کلیساهای آرنی و نوراوانک و نیز صلیب‌سنگ ساخته شده در سال ۱۳۰۸ میلادی، ارتباط دارد. این امر در مورد حجاری‌های سردر ورودی‌های طبقات اول و دوم که توسط استادان دیگری بعد از مرگ استاد “مومیک” خلق شده‌اند، صدق نمی‌کند. تصاویر نقش برجسته نوراوانک با موضوعات انجیلی با ویژگی‌های عالی هنری و منحصربفرد خود در هنر ارمنی قرون وسطا متمایز می گردند، بخصوص آثار ایجاد شده بر قاب سنگی پنجره و ورودی غربی ایوان. تصویر مریم مقدس در حالیکه عیسی مسیح کودک بر زانوی چپ او نشسته، بر بالای درب حجاری شده است. در سمت چپ آن، تصویر سر یحیی تعمید دهنده با حاله نوری بدور آن و در سمت راست نیز تصویر اشعیا پیامبر (Isaiah) وجود دارد. در وسط قاب سنگی پنجره ایوان، تصویر نیم تنه خداوند پدر در شمایل انسان خلق شده است. به تصویر کشیدن خداوند بدینگونه بی‌سابقه است، زیرا خداوند کلا در هنر قرون وسطایی بصورت نمادین (مثلا به شکل دست راستی که از آسمان نازل شده بود) به تصویر کشیده می‌شده است. خالق نقش برجسته‌ها موضوعات تصویرنگاری قاعده‌مند را کاملا آزادانه تفسیر نموده است که به لطف آن، حجاری‌های ایوان صومعه نوراوانک از چارچوب هنر ملی فراتر می‌روند.

در قرون هفدهم و هجدهم بدور آن بارو کشیده شده است. قدمت بقایای بناهای موجود در شرق آن در بیرون و نیز در داخل محوطه محصور به همین دوران منسوب می‌شود. صلیب‌سنگهای متعددی در داخل محوطه مجموعه وجود دارد که بطور استادانه خلق شده‌اند و در بین آنها، صلیب‌سنگهای استاد مومیک با ارزشهای هنری عالی خود متمایز می‌شوند. در صومعه نوراوانک، صلیب‌سنگهای به یادبود استاد مومیک برپا شده است. ***

استاد مومیک پرآوازه عاشق دختر یکی از خانات سیونیک می‌شود. دختره نیز عاشق او شد. خان نگران استاد را احضار می‌کند و اظهار می‌دارد دخترش را تنها به یک شرط به همسری او در می‌آورد که ظرف ۳ سال بدون هیچگونه کمکی صومعه باشکوهی را برای بسازد. استاد مومیک شرط را پذیرفت و بکار مشغول شد. سه سال نگذشته بود که کار داشت به پایان خود نزدیک می‌شد. وی صومعه‌ای زیبا و بی‌نظیر می‌ساخت. وقتی خان از این امر مطلع شد، نوکر خود را می‌فرستد تا استاد مومیک را متوقف سازد. نوکره سفارش ارباب خود را انجام می‌دهد و استاد را از بالای گنبد نیمه تمام به پائین پرت می‌کند.

معبد باستانی گارنی تنها بنای به جای مانده از دوران پیش از مسیحیت در ارمنستان است .قدمت این منطقه به هزازه سوم پیش از میلاد میرسد . بنا بر مدارک موجود معبد در سال ۲۱۶۶ پیش از میلاد برای اولین بار بنا شده است . در نوشته های تاریخی تاکیتوس از این منطقه با نام گورنیا یاد میشود .”موسی خورنی” تاسیس گارنی را به “گِقام” – نبیره “‌هایک ناهاپت” نسبت می‌دهد که به نام نوه او، گارنیک، آن گارنی نامیده شده است در کاوش های باستان شناسی در قلعه گارنی تعداد زیادی اشیا مربوط به عصر پیشا مفرق کشف شده است . همچنین مقبره های مربوط به عصر میانه و پسین مفرق( هزاره دوم پیش از میلاد ) مورد کاوش و بررسی قرار گرفته است علاوه بر این سفالینه های مربوط به قرون ۹-۴ پیش از میلاد نیز در این محل کشف شده است . پی بناهای مسکونی شراب خانه ها به همراه کوزه های نگهداری شراب. به همراه هاون . آسیاب های سنگی . سلاح و سکه کشف شده است بنای معبد ی که امروزه در این مکان پا برجاست به شال ۶۶ میلادی میرسد همچنین در این محوطه آثار باقیمانده از کاخ مربوط به دوران اورارتویی و همچنین مجموعه حمام به سبک یونانی با نوشته های به این زبان وجود دارد بنای فعلی قلعه در قرون دوم تا سوم قبل از میلاد ایجاد شده است. این سیستم نظامی و استحکامی قابل توجه بر روی دماغه صخره‌ای بلند مثلثی شکل ساخته شده و از سمت جنوب، جنوب غربی و تا قسمتی از سمت شرق توسط صخره‌های طبیعی غیرقابل عبوری احاطه شده است و در الباقی قسمتها مانع دفاعی عظیمی با ۱۴ برج‌های مستطیل شکل و باروهای محکم به دنباله هم ساخته است. در قسمتهایی که دفع حمله دشمن با نیروهای کمتری امکان‌پذیر بود، برج‌هایی به فاصله ۲۵ تا ۳۲ متری از همدیگر ساخته شده‌اند که در قسمتهای دیگر به هم نزدیکتر بوده و در فاصله ۱۰ تا ۵/۱۳ متری قرار دارند و یک قوس مصنوعی را بوجود می‌آورند که آسیب رساندن به نیروهای دشمن را که به داخل وارد شده‌ بودند، تسهیل می‌کرد. مبعد ستونی در مرکز ترکیب ساختمان‌های قلعه قرار دارد. از مبعد به سمت غرب، پیکر بزرگ ساختمان درباری تقریبا از لبه دماغه صخره بلند شده است. ساختمان حمام از چهار اتاق پی در پی که در یک راستا قرار دارند، تشکیل شده است. اتاق اول به سبب موقعیت خود و طراحی داخلی غنی (کف با نقاشی‌های خاتمکاری، استخر آب ایجاد شده در حفره منحنی شکل و غیره)، سرسرا و رختکن حمام بوده است. اتاق‌های دوم و سوم که از نظر پلان زیربنایی یک شکل می‌باشند، اتاقهای استحمام بوده‌اند که دومی برای آب سرد و سومی آب ولرم بوده است. بیشتر قسمتهای اتاق چهارم که بلافاصله بعد از اتاقهای استحمام‌ آب سرد و ولرم قرار دارد و فرم و اندازه‌های آنها را نیز دارد، اتاق استحمام آب گرم بوده است. در قسمت شمال غربی آن آب انبار و در زیر کف قسمت جنوب غربی، آتشگاه برای گرم کردن آب یافت شده است. خاتمکاری رختکن که از آثار تاریخی نقاشی ارمنستان در دوران ماقبل مسیحیت می‌باشد، از لحاظ علمی و هنری توجه زیادی را به خود جلب می‌کند. بر روی خاتم کاری عکس دریا به تصویر کشیده شده و در آنجا خدایان متفاوتی، پریان دریایی انسانی با کمر اسب و انتهای ماهی ماهیگیر، ماهی‌های مختلف و غیره تصویر شده است. در تصاویر، اصطلاحات مختلفی در رابطه با دریا (“اعماق دریا”، “آرامش دریایی” وغیره) و اسامی خدایان (گلاوکوس، تتیس و اِروس و غیره) وجود دارند. نیم تنه مرد و زنی در مرکز خاتم کاری به تصویر کشیده شده است که در بالای آن عبارت “بدون اینکه چیزی دریافت کنیم، کار کردیم” نوشته شده است. این خاتم کاری از ۱۵ رنگ‌ مختلف از سنگهای طبیعی ساخته شده است. سوژه، تکنیک اجرا، ویژگی‌های سبک و رنگ آن و همچنین ساختار بنای حمام مبنایی شدند که کل بنای تاریخی کاری متعلق به قرن سوم میلادی قلمداد شود.

هر ناحیه و مکان در ارمنستان با محصولات محلی و کالاهای خاص خود معروف است. گارنی با لواش (نان پیتا نازک ارمنی)، پنیر فتا، ماست، شراب، سیب، گردو، فندوق و بادام معروف است. شما می توانید آنها را از محلی ها خریداری کنید ، اما بعضی از محصولات مانند شراب تازه ، فصلی هستند و تنها در ماه نوامبر در دسترس می باشند.

دژ گارنی یکی از مراکز فرهنگی بود که توسط ادوارد دوم ساخته شده است. نرو امپراطور رومی ۵۰ میلیون دینار طلا برای بازسازی آتاشات، پایتخت باستانی ارمنستان که توسط رومی ها نابود شده بود اهدا کرد. پادشاه تیریدتس هدایای نقدی روم را برای مرمت دژ و پرستشگاه گارنی استفاده کرد. بعد از پذیرش مسیحیت گارنی مقر تابستانی پادشاهان ارمنی شد. پرستشگاه در زمین لرزه سال ١٩۷۶ میلادی نابود شد، اما در سال ١۹۷۵ میلادی بازسازی در گارنی مناطق خیلی جالب و دیدنی وجود دارند: پرستشگاه، حمام قدیمی ، دیوارهای کلیسای قرن هفتم میلادی، منظره باور نکردنی رشته کوه های یرانس، تنگه آزاد و مناطق حفاظت شد اربونی و خسرو. رودخانه آزاد با آب زلال و خنکش زیستگاه ماهی قزل آلا و خرچنگ رودخانه ای است. شما می توانید از منظره باور نکردنی تنگه آزاد، از پرستشگاه گارنی لذت ببرید. متأسفانه درّه ی باریک و تنگ توسط حصار ایمنی احاطه شده است، که روح باستانی و جلوه طبیعی را مخدوش کرده است. نزدیک ورودی پرستشگاه با فروشندگان محلی مواجه می شوید، که سوغاتی نظیر مربا و محصولات محلی می فروشند.